Czym jest zaćma i jakie są jej rodzaje?

Zaćma, zwana inaczej kataraktą, jest postępującą chorobą oczu, która polega na zmętnieniu soczewki. Dotyka zwłaszcza osoby starsze, po 60. roku życia. Do zaćmy dochodzi w wyniku zmian w soczewce oka. Zdrowa soczewka jest przezroczysta. Jej rola polega na skupianiu promieni świetlnych wpadających do oka. Z wiekiem ulega pogrubieniu, staje się cięższa i mało elastyczna. Zmiany wynikające z wieku lub schorzeń, urazów czy powikłań przewlekłych chorób następują również w białkach soczewki. W ich wyniku dochodzi do mętnienia soczewki, która matowieje i traci przejrzystość. Obserwowany obraz staje się gorzej widoczny, mniej wyrazisty, widziany jakby za mgłą. Niektóre rodzaje zaćmy dają olśnienia w świetle słonecznym. Zaawansowana zaćma umożliwia widzenie zaledwie jaśniejszych i ciemniejszych plam, a bardzo zaawansowana pozwala mieć tylko poczucie światła.
Wyleczenie zaćmy bez ingerencji chirurgicznej nie jest możliwe, poza galaktozową zaćmą nabytą, która może się cofnąć po zastosowaniu diety odpowiedniej dla osób chorych na galaktozemię.

Rodzaje zaćmy

Zaćma może mieć charakter wrodzony lub nabyty.

Zaćma wrodzona jest przyczyną ślepoty u dzieci. Może być częściowa lub całkowita i pojawić się w wyniku:

• dziedziczenia
• nieprawidłowości w chromosomach (np. w zespole Downa)
• chorób gałki ocznej (np. retinopatii wcześniaków, odwarstwieniu siatkówki)
• zakażeń wewnątrzmacicznych (np. w wirusem różyczki, półpaśca, grypy)
• zaburzeń metabolicznych
• oddziaływania na płód toksyn (np. promieniowania jonizującego lub kortykosterydów)
• niskiej masy urodzeniowej

Zaćma nabyta związana jest z pojawieniem się u człowieka czynników wywołujących to schorzenie:

• postępującego wieku (zaćma starcza, najczęściej występujący rodzaj zaćmy)
• występujących chorób (zaćma cukrzycowa, tężyczkowa, kortyzonowa, galaktozowa)
• urazów (zaćma pourazowa, popromienna, hutnicza, elektryczna)
• powikłań innych przewlekłych chorób oczu, np. jaskry (zaćma powikłana)

Konsultacja merytoryczna:
Dr n. med. Andrzej Lipiński – specjalista chorób oczu, członek Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, Centrum Medyczne Dom Lekarski w Szczecinie.